ARA
Toplum içinde genellikle dışa dönüklük öne çıkan bir özellik olarak kabul görürken, içine kapanıklık bazen yanlış anlaşılabiliyor, hatta ‘problemli davranış’ olarak değerlendirilebiliyor. Oysa içine kapanık olmak, bir çocuğun ruhsal bir bozukluğa sahip olduğu anlamına gelmez. Bu durum, onun çevresine karşı daha temkinli, düşünsel dünyasında daha derin ve daha gözlemci bir yapıda olduğunu gösterir.
İçine kapanıklık, çocuğun sosyal ilişkilere karşı mesafeli bir duruş sergilemesi, duygularını dışa vurmakta zorlanması ve çoğunlukla kendi başına vakit geçirmeyi tercih etmesi durumudur. Bu çocuklar hayal dünyaları geniş, detaylara dikkat eden, sessiz ama derin düşünen bireyler olabilirler. Ancak toplumsal beklentiler sebebiyle bu özellikler bazen olumsuz değerlendirilir ve çocuklar sosyal baskı altında kalabilir.
İçine kapanık çocuklar genellikle:
İçine kapanıklık birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle şekillenebilir:
Her yaş dönemi, çocuğun sosyal gelişimi açısından kritik öneme sahiptir. Örneğin;
İçine kapanık çocukları anlamak ve onları desteklemek, ebeveynlerin ve öğretmenlerin bilinçli yaklaşımıyla mümkündür:
Koşulsuz kabul gösterin: Onun kişilik yapısını olduğu gibi kabul edin. Değişmesi gerektiğini ima eden sözlerden kaçının
Sosyal ortamlar yaratın: Kalabalık yerine iki-üç kişilik küçük oyun grupları organize edin. Böylece sosyal becerilerini baskı altında hissetmeden geliştirebilir.
İfade alanları sunun: Yazı yazma, resim yapma, müzikle uğraşma gibi faaliyetler çocukların duygularını dolaylı yoldan ifade etmesine yardımcı olabilir.
Duygularını adlandırmasına yardımcı olun: ‘Kendini şu an nasıl hissediyorsun?’ gibi açık uçlu sorularla çocuğun iç dünyasına ulaşmak mümkün olabilir.
Başarılarını görün: Küçük adımları bile fark edin ve olumlu geri bildirim verin. Bu, çocuğun kendine olan güvenini artırır.
Model olun: Sosyal ilişkilerde sergilediğiniz güvenli, saygılı ve açık davranışlar çocuk için örnek teşkil eder.
İçine kapanıklık çocuğun okul başarısını, arkadaş ilişkilerini ya da genel yaşam kalitesini olumsuz etkiliyorsa; kaygı bozukluğu, depresyon ya da özgüven eksikliği gibi belirtiler gösteriyorsa, bir çocuk gelişimi uzmanı ya da çocuk psikoloğundan destek alınmalıdır.
Bazı durumlarda içine kapanıklık; sosyal fobi, seçici konuşmazlık (selektif mutizm) gibi gelişimsel sorunlarla karıştırılabilir. Bu nedenle dikkatli gözlem ve doğru değerlendirme önemlidir.
İçine kapanık çocuklar, dışa dönük yaşıtlarından farklı bir gelişim çizgisine sahip olabilir; fakat bu onların eksik ya da başarısız bireyler olduğu anlamına gelmez. Aksine, bu çocuklar çoğu zaman duygusal zekaları yüksek, yaratıcı ve empatik bireyler olurlar. Onlara zaman tanındığında, anlayış gösterildiğinde ve sevgiyle yaklaşıldığında potansiyellerini gerçekleştirme konusunda büyük adımlar atabilirler. Ebeveynlerin ve eğitimcilerin görevi, bu çocuklara uygun koşulları sağlayarak, onları oldukları gibi kabul edip gelişim yolculuklarında desteklemektir.
Ailelerin, içine kapanık çocuklarına yaklaşımında en önemli unsurlardan biri, sağladıkları destek ve anlayıştır. İçine kapanık çocuklar, genellikle dış dünyaya karşı çekingen ve içe dönük olabilirler, bu da onların duygusal ve sosyal gelişimlerini zorlaştırabilir. Ailelerin, çocuklarına karşı sabırlı, anlayışlı ve güven verici bir tutum sergilemesi, çocuğun kendini daha rahat hissetmesine yardımcı olur. Onlara, duygularını ifade etmekte zorluk yaşadıkları durumlarda bile, güvenli bir ortam sunarak destek olmak, kendilerini değerli hissetmelerini sağlar. Ayrıca, aileler, çocuklarının duygusal ihtiyaçlarına duyarlı olmalı ve onları yargılamadan dinlemeli, böylece özgüvenlerini ve sosyal becerilerini geliştirmelerine katkı sunmalıdır. Bu tür bir aile desteği, çocuğun sosyal becerilerini geliştirme sürecinde kritik bir rol oynar ve zamanla içine kapanıklıklarının azalmasına yardımcı olabilir.
Yanılgı: İçine kapanık çocuklar başarısızdır.
Doğru: İçine kapanık olmak, çocukların akademik veya sosyal başarısız oldukları anlamına gelmez. Aksine, bu çocuklar genellikle derin düşünme, yaratıcılık ve problem çözme gibi becerilerde güçlü olabilirler. İçine kapanık çocuklar daha fazla iç gözlem yapma eğilimindedir ve bu, onları farklı alanlarda başarılı kılabilir.
Yanılgı: İçine kapanık çocuklar sosyal becerilerden yoksundur.
Doğru: İçine kapanık çocuklar sosyal becerilerden yoksun değildir. Ancak, sosyal etkileşimde bulunmak onlara zorlayıcı olabilir. Bu çocuklar, rahat oldukları ortamlarda ya da tanıdıkları kişilerle güçlü ilişkiler kurabilirler. Yavaş bir şekilde, kendi hızlarında sosyal beceriler geliştirebilirler.
Yanılgı: İçine kapanık çocuklar arkadaş edinemez.
Doğru: İçine kapanık çocuklar, belirli kişilerle derin ve anlamlı arkadaşlıklar kurabilirler. Sosyal etkileşimde bulunmak onları yorabilir, ancak güvenli bir ortamda ve yavaşça arkadaşlıklar geliştirebilirler. Kaliteli ve küçük bir arkadaş çevresi, onlar için daha değerlidir.
Yanılgı: İçine kapanık çocuklar sevgiye ihtiyaç duymazlar.
Doğru: İçine kapanık çocuklar, diğer tüm çocuklar gibi sevgi ve ilgiye ihtiyaç duyarlar. Bu çocukların sevgiye karşı daha duyarlı oldukları söylenebilir, ancak bunu onlara kendi tarzlarında, yavaşça ve dikkatlice vermek önemlidir. Sevgi, onların güven duygusunu pekiştirir ve duygusal gelişimlerini destekler.
