ARA
Minikler ve okul öncesi çocuklar, kendilerine tanıdık gelen şeyleri severler. Aynı kıyafetleri giymek, aynı kitapları okumak veya aynı filmleri izlemek, onlara öngörülebilirlik sağlar ve bu da onları rahatlatır. Uzmanlar, “Çocuklar her gün çok şey öğreniyorlar ve tanıdık bir şey, duyusal ve öğrenme sistemlerini aşırı yüklenmekten korur” diyor.
Aynı kıyafetleri giymek, çocuklara dikkatlerini yeni şeyler öğrenmeye yönlendirme fırsatı tanır ve güvenlik hissi verir. Bu yaşta çocuklar, bağımsızlıklarını keşfederken, kimliklerini de oluşturmaya başlarlar. Ayrıca, üşümek veya sıcak olmak gibi fiziksel deneyimler de öğrenmeleri gereken bir şeydir. ‘Eğer yaz ortasında kalın bir kış ceketi giymek isterlerse, bırakın giysinler’ şeklinde yapılan açıklamalara göre, bu tür deneyimler çocukların daha iyi seçimler yapmayı öğrenmelerine yardımcı olur.
Bu yaş grubundaki çocuklar, dünyayı keşfederken öngörülebilir bir ortamda daha rahat hissederler. Çocukların gelişimi için, küçük deneyimlerle hata yapmalarına ve öğrenmelerine olanak tanımak çok önemlidir.
Çocuğunuzun yeni bir şey giymeye direnmesi, genellikle kontrol etme isteğiyle ilgilidir. Uzmanlar, küçük çocukların ve okul öncesi yaşlardaki çocukların, ne giyeceklerini seçme konusunda oldukça inatçı olabileceklerini belirtiyor. Eğer çocuğunuz günlerce aynı kıyafeti giymekte ısrar ediyorsa ya da yeni bir şey giymeyi reddediyorsa, bu durumun aslında birçok ebeveynin yaşadığı bir deneyim olduğunu bilmelisiniz.
Bazı uzmanlar, “Bu, çoğu zaman kontrolle ilgilidir” diyor. Küçük çocuklar, seçme hakkına sahip oldukları birkaç alandan biri olarak giyimi görürler. Bir şey giymeleri gerektiği söylendiğinde, doğal tepkileri geri adım atmak olabilir. Ayrıca duyusal hassasiyetler de önemli bir rol oynar; bazı çocuklar, belirli kumaşların veya dikişlerin hissettirdiklerinden rahatsız olabilirler.
Çocuğunuza başka bir şey giymesi için baskı yapmak yerine, onun seçimine saygı göstermek, aslında doğru bir yaklaşım olabilir. Küçük çocuklar aşinalığı rahatlatıcı bulurlar ve yeni bir şey giymek bu aşinalığı bozar. Uzmanlar, kıyafet savaşlarının büyümenin doğal bir parçası olduğunu ve bu süreci anlamanın, bu tür zorlukların üstesinden gelmeyi kolaylaştıracağını belirtiyor.
Birçok uzman, “Çocuğunuza zarar vermiyorsa, onu öylece bırakmak en iyisidir” diyor. Ayrıca, kendi kıyafetlerini seçmek, çocuğun bağımsızlık duygusunu geliştirmesi ve kendini ifade etmesi için önemli bir fırsattır. Bu, ‘Ben buyum!’ demenin bir yolu olabilir.
Minikler, giyecekleri kıyafetleri, renkleri ve uyumlu aksesuarları nasıl seçeceklerini öğreniyorlar. Ayrıca hangi tür kıyafetleri giyeceklerine (uzun kollu, şort ya da pantolon) karar verirken, giyindikten sonra kıyafetlerinin ters olmadığından da emin olmaya çalışıyorlar. Bu, onların giyinme becerilerini geliştirdikleri bir süreçtir.
“Hep aynı şeyi giymek istemek, her zaman kasıtlı değildir” diyor uzmanlar. Çocuklar, ergenler ve yetişkinler arasındaki öğrenme, duygusal ve davranışsal profillerin değerlendirilmesinde uzmanlaşmış olan bir nöropsikolog, “Giyinmek, sadece bir kıyafet seçmekten daha karmaşık bir süreçtir” diyor. Düğmeler, çıtçıtlar ve fermuarlar gibi ince motor becerilerinin gelişmesi zaman alır.
Ayrıca, giyinme süreci basit bir eylem değildir. Eski kıyafetleri çıkarmak, yeni kıyafetleri seçmek ve giymek gibi adımlar, yönetici işlev gerektirir. Planlama ve sıralama gibi beceriler, küçük çocuklar için hala gelişen yeteneklerdir. Uzmanlar, “Bu kadar küçük çocuklarla uğraşırken hiçbir davranış veya eylem basit değildir, burada bilişsel karmaşıklıklar da söz konusudur” diyor. Bu süreç, çocukların hem motor becerilerini hem de yönetici işlevlerini geliştirdiği önemli bir öğrenme aşamasıdır.
Çocukların ne giyecekleri konusunda kararsız olmaları veya bir giysiyi diğerine tercih etmeleri tamamen normaldir. Giyinme, çocukların özerkliklerini ifade etmeye ve sınırları test etmeye başladıkları ilk alanlardan biridir. Bu nedenle bazen, bu durum ebeveynlerle çocuklar arasında bir güç mücadelesine dönüşebilir. Ancak, çocuğunuz sürekli olarak belirli dokulardan veya giysi türlerinden kaçınıyor veya ne giyeceğine karar vermek zorunda kalması büyük bir sıkıntıya yol açıyorsa, dikkatli olmanız önemlidir.
Uzmanlar, “Örneğin, her sabah kıyafetlerini beş ya da daha fazla kez değiştirmek ve haftada birçok kez kıyafet savaşlarının gözyaşları ya da öfkeyle sonuçlanması endişe verici olabilir” diyor. Ayrıca, aşağıdaki durumlar da dikkat edilmesi gereken ‘kırmızı bayraklar’ olabilir:
● Başka bir şey giymesi istendiğinde katı ve ısrarcı olması
● Aynı kıyafeti tekrar tekrar giymek isteğini aşamamak
● Sıkı bir rutinden sapmayı veya herhangi bir değişiklik yapmayı reddetmek
● Ağlamak, çığlık atmak veya fiziksel olarak tepki vermek
● 15 dakikadan uzun süren öfke nöbetleri yaşamak
● Duygularla başa çıkmanın farklı yollarını öğrenmekte zorluk çekmek
Eğer bu tür belirtiler sürekli hale gelirse, profesyonel destek almayı düşünmek faydalı olabilir.
Bazı çocuklar, gelişimsel olarak bu tür aşamalardan geçebilir ve büyüdükçe bu davranışlar ortadan kalkabilir. Ancak ebeveynler, çocuklarının davranışları konusunda endişeleniyorlarsa, bu durumun daha derin bir sorunun belirtisi olabileceğini unutmamalıdır. Bu gibi durumlarda, bir uzmandan yardım almak önemli olabilir.
Bazı uzmanlar, “Bu tür davranışlar, otizm spektrumundaki çocuklarda da görülebilir. Bu katı davranışlar bazen bir sıkıntıyı, özellikle kıyafet değişikliği ile ilgili zorlukları gösterebilir. Ancak, normal gelişim gösteren çoğu çocuk için bu sadece geçici bir evredir” diyorlar.
Eğer çocuğunuz belirli bir kıyafet dışında hiçbir şey giymiyor ve o kıyafet bulunmadığında aşırı şekilde sıkıntı yaşıyorsa, bir çocuk doktoru ya da çocuk psikoloğuna danışmak faydalı olabilir. Uzmanlar, “Bu tür katılıklar bazen kaygı ya da duyusal işleme zorluklarının belirtisi olabilir. Ancak çoğu çocuk için ‘en sevdikleri tişört evresi’ zamanla kaybolur” diyorlar.
Uzmanlar, giyim savaşını aşmanın ilk adımının çocuğunuza neden aynı kıyafetleri tekrar tekrar giydiğini doğrudan sormak olduğunu belirtiyorlar. Belki de çocuğunuz gerçekten o kıyafeti seviyor ve onu giydiğinde kendini iyi hissediyor.
“Genel işlevleri olumsuz yönde etkilemedikçe, yapabileceğiniz en iyi şey, çocuğunuzun sevdiği eşyaların temiz olduğundan emin olmaktır” diyor uzmanlar.
İşte sabahları daha az stresli geçirebilmeniz için bazı stratejiler:
Seçenekler sunun: Çocuğunuzun en sevdiği kıyafet, seçenekler arasında yoksa, ona iki ya da üç kıyafet arasından seçim yapma imkanı verin. Bu, çocuğunuza kontrol hissi verir.
Önceden plan yapın: Kıyafetleri bir gece önceden birlikte seçmek, sabah kavgalarını azaltabilir. Ayrıca, giyinmenin 5 dakika süreceğini düşünüyorsanız, programınıza 10 dakika eklemeyi deneyin. Görsel zamanlayıcılar kullanarak, çocuğunuzun zamanın geçişini anlamasına yardımcı olabilirsiniz.
Beklentileri belirleyin: Çocuğunuzun belirli bir kıyafeti ne zaman giymesi gerektiğine dair kurallar varsa (örneğin, kışın palto giymek veya özel bir gün için daha resmi kıyafetler), tutarlı olun ve çocuğunuzu bu kurallar hakkında önceden bilgilendirin.
Bunu bir oyuna dönüştürün: Evde ‘anneden önce giyinmeye çalışmak’ gibi eğlenceli bir oyun başlatabilirsiniz.
Ödül çizelgeleri kullanın: Olumlu davranışları pekiştirmek için ödül çizelgeleri kullanın. “Yeni bir şey denemek zorsa, çocuğunuza bolca övgüde bulunun. Başarılarını belirli bir dille övmeyi unutmayın” diyor uzmanlar.
Uzmanlar, çocuğunuza ve kendinize bolca sabır ve nezaket göstermeyi öneriyor. Unutmayın, mavi prenses elbisesini her gün giymek kalıcı bir hasara yol açmaz. Bu, çocuğunuzun bağımsızlığını ve stilini sergilemesine izin verir ve size gerçekten önemli olan şeylere odaklanma özgürlüğü tanır.
