Çocuğunuz size bağımlı mı?

Çocukların ebeveyne, özellikle de anneye olan bağımlı tavrını arttıran en önemli etkenlerden biri de elbette pandemi oldu. Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi pek çoğumuzun yaşam düzeninde değişimlere neden oldu. Bir anda evler birer iş yeri ve okul, ebeveynler öğretmen oluverdi. Aile üyelerinin her an birlikte vakit geçiriyor olması da elbette farklı sonuçlar doğurdu. Çocukların okuldan ve sosyal ortamlardan uzak kalmaları ayrı bir olumsuzluk demekti. Bu düzene bağlı olarak da alışılmadık sonuçlar çıkıverdi ortaya. Sonuç olarak çocukların anne-babalarına olan bağlılık ve talepleri de normal olarak artışa geçti. Bazı çocuklar ise bu durumdan daha fazla etkilendi. Şu anda bireysel olarak gelişimde, sosyalleşmede ve okul hayatında ciddi sorunlar yaşayan çocuklardan bahsediliyor. En çok dikkat çeken sorunlardan birini ise anneye bağımlılık konusu oluşturuyor!

Elbette her çocuğun yaşadığı yapışık olma durumunu anneye bağımlılık olarak adlandırmamalıyız. Önemli olan gerçekten sıkıntının nerede başladığını bilmek. Aslında çocukların sosyalleşme becerilerini ilk üç yaşta kazandığı söyleniyor. Bu döneme kadar çocuklar bir yandan temel ihtiyaçları nedeniyle anneye bağımlı halde yaşamaya devam ederken, bir yandan da anneden ayrışmaya çalışıyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Uzman Psikolog Sena Sivri, çocuk yaşının gerektirdiği beceri ve yetileri kazandıkça bu bağımlılık halinin azaldığını ve bu durumun ilk üç yaşta normal karşılanabileceğini belirtiyor. 

Çocuğun anneye bağımlı olması durumunda ise pek çok etken rol oynuyor. Psikolog Sivri, özellikle pandemi sürecinde, ebeveynlerin yaşadıkları kaygı duygusunu yönetmede çektikleri güçlüğe bağlı olarak çocuklarına karşı aşırı kaygılı, koruyucu ve kısıtlayıcı bir tutum sergiledikleri uyarısında bulunuyor ve ekliyor: “Ebeveynler çoğu zaman bu tip davranışlarıyla çocuğun gelişimini engellediklerinin farkına varmıyor. Örneğin, ‘Okulda kalabalığa karışma, hastalık kaparsın’ şeklinde cümleler kurulması, sorumluğu altında olan bir şeyin onun yerine tamamlanması, kendi başına bir şeyler yapmasına izin verilmemesi, özgüvenini destekleyici eylem ve söylemlerde bulunulmaması, çocuğun anneye bağımlı olmasında kilit role sahip. Bağımlılığın devamını önleyecek olan en etkili kurallar ise çocuğun gelişen yetileri doğrultusunda yapabileceklerine izin vermek, onu onaylamak ve güven duymasını sağlamaktır” diyor.

Anneye bağımlı olan çocuklarda özgüven eksikliği ve bunun sonucunda okul fobisi başlayabiliyor. Okulda uyum sorunları, arkadaş ilişkilerinde problemler, çekingenlik, utangaçlık ve zorlandığında hırçın davranışlar görülebiliyor. Uzman Psikolog Sena Sivri, bağımlılığın geliştiği durumlarda çocuğun okula adaptasyon sorunlarının uzun sürdüğünü vurgulayarak, “Bu durumda çocuklar okula gitmek istemez, annelerine sarılıp ayrılmaz, ağlar, öğretmene ve okuldaki herkese karşı çekinik, kaçıngan, yer yer hırçın tutumlar sergiler. Okuldaki etkinliklere katılmaz, tepki verirler. Anneleri hep yanlarında dursun, gitmesin isterler. Tüm bunlar da hem okula uyum sürecini uzatır, hem de eğitimlerinin, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimlerinin geride kalmasına sebep olur” diyor. 

Aşağıda yer alan sorunlar, anneye bağımlılığa işaret edebiliyor. Bu belirtiler varsa, zaman kaybetmeden bir hekime başvurmanız çok önemli!  

• Tek başına yapabileceği şeyler için bile destek bekliyorsa,
• Siz yanında yokken huysuz, hırçın ve uyumsuz oluyorsa
• Sosyalleşmede sorun yaşıyorsa,
• Okula gitmek istemiyorsa
• Bağımsız olarak bir şey yapamıyorsa
• Topluluk içinde zorluk çekiyorsa
• Her karar verme sürecinde destek bekliyorsa
• Ödevlerini tek başına yapamıyorsa
• Grup içinde uyum sağlayamıyorsa, çocuğunuz size bağımlı olabilir. 

​​​​​​​

Psikolog Sena Sivri anne bağımlılığına karşı alınabilecek önlemleri şöyle sıralıyor:

1. Çocukların ayrışmaya dair en büyük korkuları terk edilmekle ilgili oluyor. Pandemi sürecinde de sürekli anneyle beraber olan çocuklar kreşe, okula veya bakıcısına giderken ilk olarak terk edilmekten korkuyor ve tepkilerini bu doğrultuda veriyor. Çocuğunuza onu terk etmediğinizi net olarak anlatmalı, güvence vermelisiniz. 
2. Karşılıklı iletişimi geliştiren ve çocuğunuzun duygusal gelişimine katkıda bulunacak olan aktiviteler yapmayı alışkanlık haline getirmelisiniz. 
3. Çocuğunuzda gelişen kaygılar, size ait kaygılar olabiliyor. Ebeveyn olarak kendi kaygınızın farkında olmalı ve bunu yönetebilmelisiniz. Aşırı kaygılı, korumacı ebeveyn tutumundan uzak durmaya çalışın. 
4. Çocuğunuzun sorumluluğu altında olan şeyleri onun yerine tamamlamayın. Gelişen yetileri doğrultusunda kendi başına bir şeyler yapmasına izin verin ve onu teşvik edin. 
5. Özgüvenini destekleyici, şevk verici, motive edici söylemlerde bulunun, “bırak senin yerine ben yaparım”, “onu sen yapma, aman bir şey olur” gibi korkutucu, çocuğu geri tutan söylemlerden kaçının. 
6. Anne sakin kalamadığında çocuğun yaşadığı kriz daha uzun sürüyor. Ayrılmanız gereken anlarda çocuğunuzun verdiği tepkilere karşı soğukkanlı olun, kontrolü elinizde tutun. 
7. Sabırlı olmak çok önemli. Bu ayrışma sürecine zaman tanımanız, geri adım atmamanız, baş edemediğinizi hissettiğinizde uzman desteği almanız bağımlı bir ilişkiyi önlemede son derece etkin bir role sahip.

Bonus: Mükemmeliyetçi anneler için 9 öneri