Çocuklar neden yaramazlık yapar?

Cezanın çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerini biliyoruz. Ama ödüller de masum değil. Bir çocuk ödül aldığı bir şey için içsel motivasyonunu kaybediyor. Kitap okuduğu için ödül alan çocuk için kitap okumak cazibesini yitiriyor, bunu bir nesne için yapar hale geliyor. O nesne ortadan kalktığında veya önemi azaldığında da kitap okumaktan vazgeçmek çok olası. Bu konuyla ilgili 4 yaş çocuklarıyla yapılmış bir araştırmadan bahsetti. Bir grup çocuğa resim yaptıkları için sürekli ödül veriliyor, diğer grup çocuklara ödül verilmiyor. Bir süre sonra çocukların serbest zamanlarını gözlemliyor araştırmacılar. Resim çizdiği için ödül alan çocukların, ödül almayanlara kıyasla resmi tercih etmedikleri tespit ediliyor.

Kitaplarında bahsetmediği anekdotlar benim için seminerin en keyifli olan kısımlarıydı. Aletha, bir arkadaşının evine yürürken her gün belli bir grup çocuk tarafından sözlü sataşmaya maruz kaldığını anlatıyor. Aynı zamanda psikolog olan bu kişi çocuklara “Benimle dalga geçmeye devam edin, size her gün 1 lira vereceğim” diyor. Çocuklar mest oluyor, ertesi gün sayıları artıyor. Bu sefer kendisiyle dalga geçenlere 50 kuruş veriyor. Ertesi gün 25 kuruş. Meblağ azaldıkça çocuklar bozuluyor ve dalga geçmeyi bırakıyor. Önceden hiçbir şey almadıkları halde sürdürdükleri davranışlarını artık küçük bir meblağ karşılığında dahi olsa “değmez” deyip yapmamayı tercih ediyorlar. Ödüller gizli tuzaklar gibi adeta.

Davranış sorunlarında çocuğu suçlamak ve etiketlemek pek çok ebeveyne çok kolay geliyor. Oysa bu davranışların altında 3 temel sebep var. 1) çocuğun gerçek ve makul bir ihtiyacı vardır (açlık, uykusuzluk, yakınlık, hareket ihtiyacı gibi) 2) Çocuk konuyla ilgili bilgiye sahip değildir (çamurlu ayakkabıyla eve giremeyeceği, halının kirlenebileceği ve temizlemenin meşakkatli olabileceği gibi 3) Çocuğun birikmiş bir gerilimi/ travma kaynaklı iyileşmemiş stresi mevcuttur (güvende hissetmemek, doğum travması, okulda zorbalık vs. gibi). 

• Çocuğunuzun ihtiyaçlarını mümkün olduğunca hızlı karşılayın.
• Çocuğunuzla düzenli olarak yönlendirmesiz, çocuk odaklı oyunlar oynayın.
• Ortamı değiştirin. (Bebeğe uygun hale getirin, zenginleştirin, sınırlayın, vs.)
• Hazırlık, eğitim ve bilgi sağlayın.
• Ağlamasına ve öfkelenmesine izin verin, böylece çocuğunuz bastırılmış duygularını boşaltabilsin. (Bunlar agresif ve iş birliksiz davranışın ana kaynağıdır.)
• Her tür ceza ve ödülden uzak durun.
• Bakış açınızı ve espri anlayışınızı koruyun.
• Çocuğunuzun kişiliğini ve öğrenme tarzını dikkate alın. Bir çocukta işe yarayan bir diğerinde işe yaramayabilir.
• Çocuğunuzun gelişim seviyesini göz önünde bulundurun. İki yaştan küçük çocukların kuralları öğrenmesi, sıra beklemesi veya bir şeyi paylaşması beklenemez.
• Küçük çocukların doğal olarak yüksek sesli, meraklı, dağınık, sabırsız, talepkar, yaratıcı, unutkan, korkak, benmerkezci ve enerji dolu olduklarını unutmayın. Onları oldukları gibi kabul etmeye çalışın.
• Eğer sık sık öfkeleniyorsanız, çocuğunuzun yerine, kendi çocukluğunuzdaki duygularınızın kaynağına bakın. Olan destek ve yardımı almaya çalışın. Kendinize zaman ayırın.
• Verimli bir ebeveynlik yapabilmenin kilit noktasının, bağ kurmak olduğunu unutmayın.
   

• Sevgiyle gelen güç, ceza alma korkusuyla gelen güçten bin kat daha güçlü ve kalıcıdır. (Gandhi)
• Çocukların ilgi ve sevgiye en çok ihtiyaç duydukları anlar, bunları en az hak eder gibi göründükleri anlardır.
• Pek çok davranış sorununun kökeninde yatan disiplin eksikliği değil, temas ve bağlantı eksikliğidir.